Šta je D-dimer?
Ovaj screening–test je od dijagnostičke važnosti za otkrivanje:
- Diseminirana intravaskularna koagulacija (DIK) – gde dolazi do formiranja mnogobrojnih ugrušaka u malim krvnim sudovima, koja mogu dovesti do oštećenja organa.
- Plućna embolija (PE) – najčešće nastaje kada se tromb koji je uglavnom poreklom iz dubokih vena karlice ili donjih ekstremiteta, fragmentiše i odvojeni delovi (tromboembolusi), nošeni strujom krvi, dospeju u pluća. Nakon čega dolazi do začepljenja plućne arterije ili njenih manjih grana.
- Duboka venska tromboza (DVT) – predstavlja stvaranje tromba u venama, najčešće u dubokim venama ekstremiteta, ruku i nogu ili u venama karlice. Moguće je da se tromboze u dubokoj veni odvoje od prvobitne lokacije na kojoj su se razvile i putuju krvotokom u druge delove tela, uključujući pluća ili mozak (ovo se zove embolus). Kada se to desi nastaje stanje koje se naziva plućna embolija ili čak može dovesti do moždanog udara, ako je prekinuto snabdevanje krvi u mozak.
Merenje nivoa D-dimera u krvi se radi u cilju otkrivanja ili isključivanja ovakih po život opasnih stanja. Ako je rezultat normalan najverovatnije se isključuje prisustvo tromboze, dok povišen rezultat zahtava dodatne pretrage u cilju dijagnoze prisustva tromboze.
D-dimer je vrlo osetljiva analiza koja otkriva stvaranje i razgradnju vrlo malih ugrušaka krvi. Može biti povišen i zbog:
- hirurške intervencije
- mehaničke povrede
- krvarenja
- hematoma
- bolesti jetre
- zapaljenja
- maligniteta
Fiziološki se povećava tokom starenja i trudnoće.
Značaj određivanja D-dimera kod Covid-19 infekcije
Kao komplikacija Covid-19 infekcije najčešće se javljaju hemostatske abnormalnosti, tako da se u mnogim studijama D-dimer pominje kao najznačajniji marker za predviđanje težine bolesti i rizika od smrti pacijenta. Pacijenti sa Covid-19 infekcijom često imaju povišen nivo D-dimera i fibrinogena, smanjen broj trombocita i produženo protrombinsko vreme (PT) i aktivarno parcijalno tromboplastinsko vreme (aPTT).
Kod pacijenata kod kojih se kao kompikacija Covid19 infekcije razvije diseminovana intravaskularna koagulacija uočena je:
- Trombocitopenija (broj trombocita oko 50×10 ^9 / L)
- Povećane vrednosti PT i aPTT
- Izuzetno visoke koncentracije D-dimera
- Smanjene koncentracije fibrinogena <1.0 g/L
Takođe je kod pacijenata kao komplikacija infekciji Covid19 virusom povećan rizik za nastanak venske tromoembolije (VTE), uključujući opsežnu duboku vensku trombozu (DVT) i plućnu emboliju (PE).
D-Dimer je marker razgradnje fibrinskih ugrušaka i može biti nespecifičano povišen u zapaljenskim procesima. Prilikom infekcije virusom Covid19, D-dimer bi potencijalno mogao biti znak difuzne mikrovaskularne tromboze.
Teška upala pluća može prouzrokovati nastanak mikro-ugrušaka u plućima što rezultira povišenim D-dimerom. U slučaju povišenih vrednosti D – dimera neophodno je uraditi i dodatne rendgenske snimke, kolor dopler dubokih vena donjih ekstremiteta, skener plućne arterije. Ukoliko navedene analize ne ukazuju na patološke promene, potrebno je dopunsko internističko, onkološko ili infektološko ispitivanje uz odgovarajuću fibrinolitičku terapiju.
Analizu D-dimer možete uraditi u svim Dia Lab Laboratorijama. Rezultat gotov u toku dana.